به گزارش جنوب نیوز، اینجا موسیقی تنها دست مایه بزمهای گرم شبانه کرانه یا ابزاری برای بیان احساسات ژرف مردم نیست، بلکه موسیقی در زیست بوم بوشهریها جاری است و چنانکه که زندگی سختی و فراغت، شادی و ناشادی و جمع و تنهایی دارد گنجینه فرهنگ بوشهر هم سرشار از آواها و نواهایی است که هر یک در جایی به کار میآیند؛ بیت خوانی و خیامی، یزله و شروه، سنج و دمام و نیمه.
نغمهها و آواها اینجا با نیروی باد و آب میجنگد و هنگامی که در بازوی مردان دریا تبلور مییابد، توان هماهنگ کننده و هیجان بخش آن خوب از پس بادهای مخالف و قوت موجها میآید.
نیمه بوشهریها، مکتب زیباشناختی هنر برای هنر را به روشنترین شکل ممکن به سخره گرفته و از جنبهای دیگر ثابت کرده که مردم این دیار موسیقی را زندگی میکنند؛ این آواهای هنگام کار دریایی بوشهر را میتوان ابزار و از ملزومات کارشان دانست.
نیمه خوانی یا آوای کار از دیرباز بین جامعه دریانوردی و ماهیگیری و صیادی رایج بوده و بخشی از فضای کاری آنها را تشکیل میداده و ۲ کاربرد نشاط و روحیه بخشی و هماهنگی و نیروبخشی را در میان نیروی کار ملوانی و صیادی داشته است.
اگر در بیان این جملهها از فعل گذشته استفاده میشود به معنای پایان حکمرانی نیمه در شناورهای بوشهری و انتقال کامل آن به صحنههای بزم و کنسرت نیست بلکه کم شدن نیاز به نیروی بازوان انسان تنها توانسته بخشی از کاربردهای این نوع موسیقی بوشهر را کاهش دهد.
رئیس انجمن موسیقی استان بوشهر نی مه را "کارآواهای دریایی بوشهر" میخواند و معتقد است که اگر چه رشد و پیشرفت تکنولوژی بر فعالیتهای صیادی و ملوانی نیز تاثیر گذاشته، نیاز به نیروی انسانی را کم کرده و کاربرد نی مه برای هماهنگی این نیرو را کاهش داده است اما هنوز هم نی مه خوانی برای ایجاد فضای نشاط و روحیه بخشی میان نیروی کار دریایی رایج است.
به گفته حماسه حق پرست انرژی و هیجان حاصل از نی مه خوانی کار سخت دریایی را تسهیل میکند و متن اشعار و نحوه اجرای آن به تناسب نوع و سرعت کار و میزان انرژی لازم متفاوت است.
او میگوید: این کارآواهای دریایی به تناسب نوع کار به نی مه گرگور، نی مه تور، نی مه لنگر و بادبان معروف است و هر یک به گونهای متفاوت اجرا میشود.
به گفته او نیمه بیشتر آوایی و آوازی است و در برخی موارد با نوعی طبل همراهی میشود.
رئیس انجمن موسیقی استان بوشهر نیز مانند بسیاری از اهالی موسیقی این استان ناخدا عبدالرسول غریبی پیشکسوت صیادی بوشهر را از نی مه خوانهای بزرگ استان بوشهر میداند.
برای بیشتر دانستن درباره آوای کار مردان دریایی بوشهر، در ساحل جفره بوشهر پای سخنان این پیشکسوت صیادی بوشهر نشستیم.
نی مه؛ نشاط و انرژی سفرهای سخت و دراز دریایی
عبدالرسول غریبی با اشاره به کارایی افزونترنی مه در گذشته و در غیاب تکنولوژیهای تسهیلگر دریانوردی، میگوید: هنگام انجام کارهای سخت و صعب دریایی مانند برافراشتن بادبانهای با فرمنها و چوبهای عریض و طویلی که نیازمند نیروی ۲۰ تا ۳۰ ملوان بوده و باید نوعی هماهنگی برای انجام آن مهیا میشد و همچنین در هنگام سفرهای دراز و دشوار به شرق آفریقا و بنادر هندوستان یا بار و حمل خرما از بصره و آبادان، که سختی کار نوعی نشاط برای روحیه بخشی به ملوانان و جاشوها را میطلبیده، نیمه کاربرد داشته و نتیجه بخش بوده است.
آنطور که این نی مه خوان پیشکسوت بوشهری توضیح میدهد آنجا که انجام کاری نیروی منظم و یکدست ۲۰ تا ۳۰ نفر نیروی کار را لازم داشته، نی مه خوانی این توان و قدرت جسمی نیروی کار را یکدست، یکجا و یک لحظه میکند و این بخشی از کارایی نی مه است.
به گفته او بخش دیگری که همراه با بزن و بکوب و کف زدن و همراهی طبلهای مخصوص است با ایجاد فضای شور و نشاط، خستگی ناپذیری ملوانها و دریانوردان را موجب میشود.
اما آوای کار مردان دریا در ساحل هم بسیار طنین انداز میشده و هنوز هم گاهی شنیده میشود؛ یا زمزمه مردان دریا است هنگامی که میخواهند پای به یک سفر دریایی بگذارند یا نیرو بخش کارهای سختی که از همین جا و باز به ساحل ختم میشود.
ناخدا غریبی میگوید: در ساحل نیز برای بالاکشیدن شناورها به سمت خشکی و به آب آنداختن و راهی کردن آن نی مه خوانده میشده است؛ گروه های محلی و زنان و مردان جمع میشدند و نی مه با لفظ چِبِّر که فراخوانی برای آمادگی و هماهنگی گروه ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفره بوده آغاز میشده است.
او ادامه میدهد: چِّبر کننده و با صدای غرا و محکمی فراخوان نوای هله مالی سر میداد و جمعیت با اعلام آمادگی خود پاسخ میگفتند و شناور چندصد کیلویی را به خشکی میکشیدند یا راهی دریا میکردند.